नदा तफिक, जेम्स फिट्स्जेरल्ड र एडम डर्बिन/ बीबीसी न्यूज

न्यूयोर्क(संयुक्त राज्य अमेरिका),९ फागुन । गाजामा तत्काल युद्धविरामको आह्वान गर्दै प्रस्तुत एउटा प्रस्तावविरुद्ध संयुक्त राज्य अमेरिकाले संयुक्त राष्ट्रसङ्घमा भीटो प्रयोग गरेको छ। त्यस्तो विशेषाधिकार प्रयोग गर्नुअघि अमेरिकाले अस्थायी युद्धविरामका लागि आफ्नो छुट्टै प्रस्ताव पेस गरेको थियो।

अल्जिरियाको प्रस्तावका कारण युद्ध अन्त्य गर्ने वार्ता ूबिथोलिन सक्नेू वाशिङ्टनको तर्क थियो।

अमेरिकाको कदमको आलोचना भएको छ। उसका साझेदारहरूले युद्धविरामको प्रस्ताव रोक्ने ह्वाइटहाउसको निर्णयप्रति दुःख व्यक्त गरेका छन्।

आफ्नो प्रस्तावको मस्यौदामा अमेरिकाले रफाह सहरमा आक्रमण नगर्न चेतावनी दिएको छ।

अमेरिकाले गाजामा जारी युद्धबारे राष्ट्रसङ्घमा भएका मतदानका क्रममा यसअघि ूयुद्धविरामू शब्दावली प्रयोग गरेको थिएन। यद्यपि राष्ट्रपति जो बाइडनले आफ्नो टिप्पणीमा युद्धविरामबारे चर्चा गर्न थालेका छन्।

राष्ट्रसङ्घको १५ सदस्यीय सुरक्षा परिषद्‌मा १३ देशले अल्जिरियाको प्रस्तावलाई समर्थन गरेका थिए भने यूके मतदान प्रक्रियामा सहभागी भएको थिएन।

चीनको कडा टिप्पणी

चीनले अमेरिकी भीटोको भर्त्सना गर्दै त्यसले ूगलत सन्देश ू दिएको र ूहत्या गर्ने काम जारी राख्नू बाटो खोलिदिएको टिप्पणी गरेको छ।

राष्ट्रसङ्घका लागि अमेरिकी राजदूत लिन्डा थोमस ग्रीनफील्डले हमास र इजरायलबीच कुराकानी भइरहेको बेला तत्काल युद्धविराम होस् भन्नु उपयुक्त समय नभएको बताउनुभएको थियो ।

तर चिनियाँ राजदूत झाङ उक्त प्रस्तावले कूटनीतिक वार्तालाई प्रभावित पार्छ भन्ने तर्क पूरै अपुष्ट भएको बताउनुभयो।

“त्यहाँ जस्तो अवस्था छ त्यो हेर्दा तत्काल युद्धविराम गर्ने कुरा निरन्तर छल्नु भनेको चलिरहेको हत्याको क्रमलाई समर्थन गर्नुभन्दा भिन्न होइन”, उहाँले भन्नुभयो, “यो द्वन्द्वको प्रभावले पूरै मध्यपूर्व अस्थिर बनेको छ र त्यसबाट युद्ध अन्यत्र पनि फैलिने खतरा बढेको छ।”

अमेरिकी तर्क

अमेरिकाले अघि सारेको मस्यौदामा जुन बेला व्यावहारिक हुन्छ त्यो बेला अस्थायी युद्धविराम गर्ने प्रस्ताव गरिएको छ।

अनि त्यसका लागि सबै बन्धकहरू रिहा गरिनुपर्ने र गाजातिर पठाइने सहायता रोक्ने अवरोध हटाइनुपर्ने उसको भनाइ छ।

यद्यपि वाशिङ्टनको प्रस्तावमाथि सुरक्षा परिषद्‍मा मतदान हुन्छ वा हुँदैन र हुँदा कहिले हुन्छ भन्ने स्पष्ट भइसकेको छैन।

राष्ट्रसङ्घमा आफ्नो प्रस्तावमा अमेरिकाले भिटो लगाएपछि उत्तर अफ्रिकी देश अल्जिरियाका राजदूतले ूयस प्रस्तावले प्यालेस्टिनीहरूलाई बलियो सन्देश दिन सक्थ्यो भन्दै दुर्भाग्यवश सुरक्षा परिषद् पुनः असफल भएको टिप्पणी गर्नुभयो।

“आफ्नो अन्तरात्मातिर हेर्नुहोस्, इतिहासले कसरी तपाईँलाई मूल्याङ्कन गर्ला”, अमर बेन्द्जामाले भन्नुभयो।

हमासद्वारा सञ्चालित स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार इजरेलीले गरेको सैन्य कारबाहीमा गाजामा अहिलेसम्म २९ हजार जनाको मृत्यु भएको छ

अमेरिकाको आलोचना

राष्ट्रसङ्घका लागि प्यालेस्टिनी प्रतिनिधि रियाद मन्सूरले अमेरिकी भीटोलाई पूरै उत्ताउलो र खतरनाकको सङ्ज्ञा दिनुभयो।

इजरायल र अमेरिकाका कैयौँ साझेदार देशका तर्फबाट समेत त्यसको चर्को आलोचना भएको छ।

फ्रान्सका राजदूत निकोलस डे रिभिएरले गाजाको अवस्था भयानक हुँदाहुँदै पनि प्रस्ताव अस्वीकार भएकोमा दुःख व्यक्त गर्नुभयो।

प्यालेस्टिनी राष्ट्रपतिले वासिङ्टनलाई के भने?

तर इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जमिन नेतन्याहूले सबै उद्देश्य पूरा नभएसम्म युद्ध जारी राख्न आफू दृढ रहेको बताउनुभएको छ ।

यो फेर्न सक्ने कुनै दबाव छैन, छँदै छैन, उहाँले भन्नुभयो।

इजरायलले ठूलो क्षति हुने गरी चलाएको सैन्य कारबाही रोक्न आफ्नो शक्ति प्रयोग गर्नका लागि अमेरिकामाथि ठूलो अन्तर्राष्ट्रिय दबाव छ। तर अमेरिकाले इजरायलसँग आत्मरक्षाको अधिकार रहेको जोड दिँदै आएको छ।

सुरक्षा परिषद्‍को प्रस्ताव किन महत्वपूर्ण

अमेरिकाले गाजा युद्धलाई इजरेलको प्रतिरक्षाको अधिकारसँग जोडेर हेर्दै आएको छ ।

सुरक्षा परिषद्‌बाट पारित प्रस्ताव कानुनी रूपमा बाध्यकारी हुन्छ। युद्धविरामको प्रस्ताव पारित भयो भने इजरायलले त्यो अस्वीकार गर्न पाउँदैन। त्यसैले सुरक्षा परिषद्को मतदान राष्ट्रसङ्घीय महासभाको भन्दा फरक छ।

राष्ट्रसङ्घमा अमेरिकाले गाजामा अस्थायी युद्धविरामको आह्वान गरेको यो पहिलो पटक हो। यसअघि युद्धविराम शब्द प्रयोग भएका प्रस्तावलाई अमेरिकाले आफूमा निहित विशेषाधिकार प्रयोग गरी निष्क्रिय पारिदिएको थियो।

राष्ट्रपति बराक ओबामाको कार्यकालमा मध्यपूर्वमा शान्तिसम्बन्धी अमेरिकी दूत बनेर काम गरेका फ्र्याङ्क लोवेन्स्टाइनले अहिले अमेरिकी नीतिमा एउटा निकै उल्लेख्य परिवर्तन देखिएको ठान्नुभएको छ।

“मलाई सबैभन्दा उल्लेख्य लागेको कुरा के भने यसले बाइडन प्रशासन इजरायली प्रधानमन्त्री नेतन्याहू र इजरायल सरकारसँग कति निराश छ भन्ने देखाउँछ”, उहाँले भन्नुभयो, “मानवीय सहायता र सर्वसाधारण मानिस हताहत हुने अवस्था घटाउने कुरा उठ्दा उनीहरूले हामीलाई निरन्तर बेवास्ता गरिरहे अनि अहिले हामीले निकै विरोध गरिरहेको रफाहमा आक्रमण गर्ने कुरामा उनीहरू लागिपरेका छन्।”

इजरायललाई समस्या बन्न सक्ने अमेरिकी प्रस्ताव

राष्ट्रपति बाइडन अरबी मूलका अमेरिकीहरूबाट प्यालेस्टिनीहरूको मृत्यु हुने क्रम रोक्न अझ प्रयास गर्न दबावमा रहेको फ्र्याङ्क लोवेन्स्टाइन बताउँनुहुन्छ।

अमेरिकाका लागि एक भूतपूर्व इजरायली राजदूतले अमेरिकाको युद्धविरामसम्बन्धी प्रस्ताव ूइजरायल सरकारका लागि समस्या बन्न सक्नेू औँल्याउनुभएको छ।

बीबीसी न्यूजआवरसँग कुरा गर्दै माइकल ओरिनले बन्धकहरूको मुक्तिसँग सम्बन्धित वार्तासँग जोडिएको अस्थायी युद्धविरामसम्बन्धी जुनसुकै कुराले हमासलाई निकै राहत पुग्ने बताउनुभयो। हमासले लामो समयसम्म वार्ता लम्ब्याउन सक्ने उहाँको धारणा छ।

“कुनै पनि इजरेली सरकारले ती सर्त मान्दैन। त्यसको अर्थ हमासले युद्ध जित्नु र इजरायलले हार्नु हुन्छ”, उहाँले भन्नुभयो।

अक्टोबर ७ मा १ हजार २ सय जनाको ज्यान जाने र अन्य २ सय ४० जनालाई बन्धक गराउने गरी हमासका लडाकुहरूले दक्षिणी इजरायलमा आक्रमण गरेका थिए। त्यसलगत्तै इजरायले गाजामा धावा बोलेको थियो।

हमासद्वारा सञ्चालित स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार इजरेली सैन्य कारबाहीमा अहिलेस्म गाजामा २९ हजार जनाको मृत्यु भइसकेको छ।